SŁOWNICZEK PODSTAWOWYCH TERMINÓW ZWIĄZANYCH Z OCENIANIEM ZEWNĘTRZNYM

aneks do świadectwa dojrzałości

Jest dokumentem, który otrzymuje zdający posiadający świadectwo dojrzałości, w przypadku podwyższenia wyniku egzaminu maturalnego w części ustnej bądź w części pisemnej lub zdania egzaminu maturalnego z przedmiotów dodatkowych.

arkusz dostosowany

Arkusz egzaminacyjny specjalnie skonstruowany dla uczniów o określonej dysfunkcji, przystosowany do tej dysfunkcji. Arkusze dostosowane do potrzeb słabo widzących, niewidomych i niesłyszących.

arkusz egzaminacyjny

Przygotowany dla zdającego zestaw zadań egzaminacyjnych z miejscami do udzielania odpowiedzi, kartą odpowiedzi do zadań zamkniętych oraz instrukcją dla zdającego – stanowi połączenie testu egzaminacyjnego z kartą odpowiedzi. Na pierwszej stronie znajduje się miejsce na wpisanie kodu ucznia, numeru PESEL oraz na naklejkę z paskiem kodowym szkoły. Arkusze przygotowywane są w trzech wersjach: arkusz standardowy, arkusz standardowy dostosowany, arkusz dostosowany.

arkusz obserwacji

Jest dokumentem, który otrzymuje i wypełnia każdy egzaminator po odtajnieniu treści zadania egzaminacyjnego w czasie etapu praktycznego egzaminu zawodowego dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych i szkół policealnych prowadzących kształcenie w tych samych zawodach, w których kształcą zasadnicze szkoły zawodowe. Dla każdego zadania przygotowywany jest oddzielny arkusz obserwacji.

Arkusz obserwacji zawiera:

określenie zawodu, z którego przeprowadzany jest egzamin,
numer tematu i oznaczenie zadania,
kod egzaminatora,
datę egzaminu oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia egzaminu,
miejsce na wpisanie nr PESEL dla trzech zdających (każdy egzaminator obserwuje i punktuje wykonywanie zadania przez trzech zdających),
wykaz ocenianych czynności wraz z kryteriami ich wykonania oraz miejsce na wpisanie wyników obserwacji wykonania czynności przez zdających (maksymalnie dla trzech zdających); w miejsce to egzaminator wpisuje cyfrę 1, jeżeli oceniana czynność została wykonana zgodnie z kryterium lub cyfrę 0, w przeciwnym przypadku,
miejsce na wpisanie ilości punktów dla każdego zdającego.

arkusz standardowy

Arkusz egzaminacyjny najczęściej stosowany podczas sprawdzianu i egzaminów, przeznaczony dla uczniów bez dysfunkcji oraz uczniów z dysleksją rozwojową.

arkusz standardowy dostosowany

Arkusz standardowy zaadaptowany do potrzeb psychofizycznych grup uczniów z niektórymi dysfunkcjami. Arkusze standardowe dostosowuje się dla uczniów niewidomych (arkusz standardowy przetransponowany na pismo brajlowskie) i dla uczniów słabo widzących (arkusz standardowy pisany jest powiększoną czcionką). W arkuszach tych modyfikacja może też dotyczyć niektórych poleceń, tak aby były one możliwe do wykonania przez uczniów niewidomych lub słabo widzących. Arkusze dostosowane są przygotowywane również dla osób niesłyszących.

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Instytucja powołana w 1999 r. przez Sejm RP na mocy Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Ma siedzibę w Warszawie.
W skład Centralnej Komisji Egzaminacyjne, wchodzą następujące komórki organizacyjne:
1) Wydział Sprawdzianów dla Uczniów Szkół Podstawowych;
2) Wydział Egzaminów dla Uczniów Gimnazjów;
3) Wydział Matur;
4) Wydział Egzaminów Zawodowych;
5) Wydział Egzaminów Eksternistycznych;
6) Wydział Języków Obcych;
7) Wydział Badań i Ewaluacji;
8) Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli;
9) Wydział Finansowo - Księgowy;
10) Wydział Administracyjno-Gospodarczy;
11) Pracownia Informatyczna.

Do zadań ww. komórek należy między innymi:

opracowywanie propozycji standardów wymagań będących podstawa odpowiednio sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej, zwanego dalej „sprawdzianem”, egzaminu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w gimnazjum, zwanego dalej „egzaminem gimnazjalnym”, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych, we współpracy w szczególności z zainteresowanymi ministrami, szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi, organizacjami pracodawców i samorządami zawodowymi;
przygotowywanie pytań, zadań i testów oraz ustalanie zestawów do przeprowadzania odpowiednio sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych;
opracowywanie, we współpracy z okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi, a w zakresie egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe również z ministrami właściwymi dla zawodów, oraz ogłaszanie, w tym w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Komisji, informatorów dotyczących odpowiednio sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych;
opracowywanie corocznych sprawozdań o poziomie osiągnięć uczniów na poszczególnych etapach kształcenia na podstawie wyników odpowiednio sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz dotyczących wyników egzaminów eksternistycznych;
udział w realizacji zadań związanych z koordynowaniem działalności okręgowych komisji egzaminacyjnych oraz nadzorowanie ich prac związanych z opracowywaniem propozycji pytań, zadań i testów do przeprowadzenia odpowiednio sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych, a także nadzorowanie prac związanych z ich przeprowadzaniem i ocenianiem prac egzaminacyjnych przez okręgowe komisje egzaminacyjne;
wykonywanie zadań wynikających z przepisów w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych oraz z przepisów w sprawie egzaminów eksternistycznych. inicjowanie lub organizowanie badań, analiz i innowacji w dziedzinie oceniania i egzaminowania; prowadzenie ewaluacji sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych;
opracowywanie wzorów dokumentów dotyczących monitorowania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych;
opracowywanie corocznych sprawozdań z prowadzonej ewaluacji.
rozpoznawanie potrzeb szkoleniowych nauczycieli w zakresie diagnozowania i oceniania oraz przygotowywanie i upowszechnianie programów doskonalenia nauczycieli w zakresie diagnozowania i oceniania;
przygotowywanie i upowszechnianie programów szkoleń i materiałów szkoleniowych dla kandydatów na egzaminatorów i dla egzaminatorów;
szkolenie kadry do prowadzenia szkoleń egzaminatorów i nauczycieli;
opracowywanie materiałów informacyjnych dotyczących sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych;
przygotowywanie projektów decyzji dyrektora Komisji dotyczących odwołań od decyzji dyrektorów okręgowych komisji egzaminacyjnych w sprawie odmowy wpisu do ewidencji egzaminatorów albo skreślenia z ewidencji egzaminatorów;
udział w realizacji zadań związanych z koordynowaniem działalności okręgowych komisji egzaminacyjnych oraz nadzorowanie ich prac związanych ze szkoleniami kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów.
przygotowywanie opracowań danych dotyczących wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych, zgodnie z zapotrzebowaniem różnych odbiorców;
opracowywanie wzorów dokumentów i procedur umożliwiających zbieranie i przetwarzanie danych ze sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz egzaminów eksternistycznych

dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe
Jest dokumentem, który potwierdza zdanie egzaminu zawodowego. Dyplom wydaje okręgowa komisja egzaminacyjna.

dysfunkcje uwzględniane przy egzaminach zewnętrznych

Przy przeprowadzaniu egzaminów zewnętrznych dostosowuje się warunki egzaminowania do możliwości uczniów z dysfunkcjami. Dostosowaniem objęte są następujące grupy uczniów: niesłyszący, słabo słyszący, niewidomi, słabo widzący, z upośledzeniem w stopniu lekkim, z porażeniem mózgowym dziecięcym, z dysleksją (ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się), niepełnosprawni ruchowo i z przewlekłymi chorobami somatycznymi. Prawo do skorzystania z dostosowania warunków egzaminacyjnych mają uczniowie posiadający odpowiednią opinię lub orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej lub poradni specjalistycznej.

egzamin zewnętrzny

Egzamin przeprowadzony przez instytucję zewnętrzną względem szkoły, pod jej nadzorem, z wykorzystaniem opracowanych przez nią jednolitych wymagań (zadań egzaminacyjnych), kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu. Sprawdzany jest przez niezależnych od szkoły egzaminatorów. Jego istotę stanowi oddzielenie procesu sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów od procesu kształcenia, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osiągnięć zdających. W polskim systemie egzaminów zewnętrznych instytucjami zewnętrznymi odpowiedzialnymi za przygotowanie i przeprowadzenie egzaminów są Centralna Komisja Egzaminacyjna i okręgowe komisje egzaminacyjne.

Zewnętrzny system oceniania obejmuje:

sprawdzian w szóstej klasie szkoły podstawowej
egzamin w trzeciej klasie gimnazjum
egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe (egzamin zawodowy)
egzamin maturalny
egzaminy eksternistyczne

egzaminator okręgowej komisji egzaminacyjnej

Egzaminatorem egzaminu zewnętrznego może być jedynie egzaminator okręgowej komisji egzaminacyjnej. Jest on jedyną osobą, która ma uprawnienia do oceniania prac egzaminacyjnych w ramach zewnętrznego systemu oceniania. Egzaminator jest wpisany do ewidencji egzaminatorów okręgowej komisji egzaminacyjnej i legitymuje się odpowiednim zaświadczeniem, w którym określone są uprawnienia egzaminatora (w zakresie którego egzaminu jest egzaminatorem) oraz jego numer ewidencyjny.

informatory o egzaminach

Są to publikacje książkowe i internetowe, przeznaczone dla szerokiego grona odbiorców, przede wszystkim dla uczniów i nauczycieli, ale także dla rodziców i wszystkich zainteresowanych egzaminami. Zawierają opis zakresu sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, przykładowe pytania, zadania i testy oraz kryteria ich oceniania.

Informator to szczegółowy opis wymagań egzaminacyjnych z zakresu:

umiejętności ponadprzedmiotowych - w przypadku sprawdzianu,
wiadomości i umiejętności międzyprzedmiotowych zakresu przedmiotów humanistycznych oraz matematyczno-przyrodniczych - w przypadku egzaminu gimnazjalnego,
danego przedmiotu egzaminacyjnego - w przypadku egzaminu maturalnego, egzaminów eksternistycznych oraz języka obcego nowożytnego egzaminu gimnazjalnego
danego zawodu - w przypadku egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe.

karta obserwacji

To dokument, który wypełniany jest przez egzaminatorów podczas etapu praktycznego egzaminu dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, dla każdego ze zdających oddzielnie.
Karta obserwacji zawiera:

miejsce na wpisanie daty urodzenia zdającego,
symbol cyfrowy zawodu,
miejsce na PESEL zdającego,
miejsce na wpisanie kodu zdającego,
miejsce na naklejkę z kodem upoważnionej szkoły, placówki lub pracodawcy,
tabele, w których każdy egzaminator koduje swój numer egzaminatora nadany przez OKE oraz wyniki obserwacji wykonania czynności przez zdających.

karta oceny

To dokument, który wypełniany jest przez egzaminatorów po sprawdzeniu i dokonaniu oceny pracy egzaminacyjnej (pracy wykonywanej w etapie praktycznym egzaminu zawodowego dla absolwentów techników, ( techników uzupełniających oraz szkół policealnych prowadzących kształcenie w zawodach innych niż zawody, w których kształcą zarówno zasadnicze szkoły zawodowe, jak i szkoły policealne).

karta odpowiedzi

Końcowa (lub w przypadku egzaminu zawodowego w etapie pisemnym oddzielna) część arkusza egzaminacyjnego, na którą zdający nanoszą lub na której zaznaczają odpowiedzi do zadań zamkniętych. W przypadku niektórych grup dysfunkcyjnych (np. uczniowie słabo widzący, niewidomi) odpowiedzi uczniów przenoszą na kartę egzaminatorzy.

karta punktowania

Końcowa część arkusza egzaminacyjnego, na którą egzaminatorzy nanoszą lub na której zaznaczają punktację za poszczególne uczniowskie rozwiązania zadań.

karta odpowiedzi w egzaminie zawodowym
Stanowi jedną stronę i zawiera:

symbol cyfrowy zawodu i oznaczenie wersji arkusza egzaminacyjnego,
miejsce na wpisanie numeru ewidencyjnego PESEL zdającego i zakodowanie go,
miejsce na wpisanie daty urodzenia zdającego,
tabele z numerami zadań odpowiadających części I oraz części II arkusza egzaminacyjnego z układem kratek A, B, C, D do zaznaczania odpowiedzi,
miejsce na naklejkę z kodem ośrodka.

kierownik ośrodka egzaminacyjnego
Kierownikiem ośrodka egzaminacyjnego jest:

dyrektor upoważnionej do przeprowadzenia etapu praktycznego egzaminu zawodowego szkoły lub placówki

lub

upoważniony do przeprowadzenia etapu praktycznego egzaminu zawodowego pracodawca albo wskazany przez niego i upoważniony przez okręgową komisję egzaminacyjną pracownik.

Kierownik ośrodka egzaminacyjnego odpowiada za organizację i przebieg etapu praktycznego egzaminu zawodowego w ośrodku egzaminacyjnym, a w szczególności:

nadzoruje przygotowanie sal egzaminacyjnych, w tym przygotowanie wyposażenia stanowisk egzaminacyjnych i materiałów niezbędnych do wykonywania zadań egzaminacyjnych;
zapewnia dostosowanie do wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy stanowisk egzaminacyjnych, w tym niezbędnych maszyn i urządzeń;
sprawdza przygotowanie stanowisk egzaminacyjnych w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia etapu praktycznego egzaminu zawodowego;
zapewnia obecność w ośrodku egzaminacyjnym osób nadzorujących prawidłową pracę maszyn i urządzeń wykorzystywanych w czasie etapu praktycznego egzaminu zawodowego; osoby te nie wchodzą w skład odpowiednio zespołu egzaminacyjnego lub zespołu nadzorującego etap praktyczny.

obserwator egzaminu

Na sali, w której odbywa się sprawdzian lub odpowiedni egzamin oprócz zdających i członków zespołu nadzorującego lub egzaminacyjnego mogą być także obecni obserwatorzy. Obserwatorami egzaminu mogą być:

delegowani pracownicy ministerstwa obsługującego ministra ds. oświaty i wychowania,
delegowani przedstawiciele Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i komisji okręgowych,
delegowani pracownicy ministerstw, obsługujących ministrów właściwych dla zawodów,
delegowani przedstawiciele organu sprawującego nadzór pedagogiczny, organu prowadzącego szkołę, szkół wyższych i placówek doskonalenia nauczycieli, a w przypadku egzaminu zawodowego także delegowani przedstawiciele pracodawców, upoważnieni przez dyrektora komisji okręgowej.

okręgowe komisje egzaminacyjne

Okręgowe komisje egzaminacyjne to instytucje utworzone przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania w celu zorganizowania i przeprowadzenia egzaminów zewnętrznych na terenie podległym danej OKE. Podstawowe zadania okręgowych komisji egzaminacyjnych określone zostały w ustawie o systemie oświaty.
W skład Komisji wchodzą następujące komórki organizacyjne:

Wydział Sprawdzianów, Egzaminów Gimnazjalnych i Matur,
Wydział Egzaminów Zawodowych
Wydział Badań i Analiz,
Wydział Organizacyjno-Administracyjny.

Do zadań ww. komórek należy między innymi:

przygotowywanie propozycji pytań, zadań i testów oraz zestawów do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego,
przeprowadzanie sprawdzianów, egzaminów gimnazjalnych i egzaminów maturalnych,
przygotowywanie propozycji pytań, zadań i testów oraz kryteriów ich oceniania do informatorów dotyczących sprawdzianów, egzaminów gimnazjalnych i egzaminów maturalnych,
opracowywanie sprawozdań z przeprowadzonych sprawdzianów, egzaminów gimnazjalnych i egzaminów maturalnych,
opracowywanie materiałów pomocniczych dla doskonalenia nauczycieli w zakresie diagnozowania, oceniania, egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów,
przeprowadzanie szkoleń dla osób opracowujących pytania, zadania, testy i zestawy do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego,
współpraca z innymi okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi, Centralną Komisją Egzaminacyjną oraz kuratorami oświaty właściwymi ze względu na zasięg terytorialny Komisji,
wykonywanie zadań wynikających z przepisów w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych.,
przygotowywanie propozycji zadań i testów oraz zestawów do egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
przeprowadzanie egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
przygotowywanie propozycji zadań i testów oraz kryteriów ich oceniania do informatorów dotyczących egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
weryfikowanie wniosków szkół, placówek i pracodawców, w celu udzielenia upoważnień do zorganizowania egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
opracowywanie sprawozdań z przeprowadzonych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
opracowywanie materiałów pomocniczych dla doskonalenia nauczycieli w zakresie diagnozowania, oceniania, egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów,
przeprowadzanie szkoleń dla osób opracowujących zadania, testy i zestawy do egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
współpraca z innymi okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi, Centralną Komisją Egzaminacyjną oraz kuratorami oświaty właściwymi ze względu na zasięg terytorialny Komisji,
wykonywanie zadań wynikających z przepisów w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych.,
analizowanie wyników sprawdzianów i egzaminów oraz formułowanie wniosków,
przygotowywanie corocznych sprawozdań o poziomie osiągnięć uczniów na poszczególnych etapach kształcenia,
sporządzanie zestawień wyników sprawdzianów i egzaminów,
prowadzenie dokumentacji związanej z przeprowadzonymi sprawdzianami i egzaminami.
organizowanie sprawdzianów i egzaminów,
rejestracja list uczniów, którzy będą przystępować do sprawdzianów i egzaminów,
planowanie i organizacja szkoleń kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów,
wydawanie kandydatom na egzaminatorów i egzaminatorom zaświadczeń o ukończeniu szkolenia lub uczestnictwie w szkoleniu,
prowadzenie ewidencji egzaminatorów
organizowanie dystrybucji publikacji.

ośrodek egzaminacyjny

Ośrodkiem egzaminacyjnym może być: szkoła, placówka kształcenia praktycznego, placówka kształcenia ustawicznego lub pracodawca, którzy mają upoważnienie dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej do zorganizowania etapu praktycznego egzaminu. Upoważnienie takie może uzyskać tylko taka placówka (szkoła, centrum kształcenia praktycznego, pracodawca), która:

umożliwia przeprowadzenie etapu praktycznego obejmującego sprawdzenie praktycznych umiejętności z zakresu kwalifikacji w danym zawodzie;
zapewnia warunki techniczne, w tym wyposażenie stanowisk do wykonywania zadań egzaminacyjnych, zgodnie ze standardami wymagań będącymi podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe;
zapewnia warunki do samodzielnego wykonywania zadań egzaminacyjnych przez zdających, z uwzględnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz warunki socjalne;
zapewnia absolwentom, o specjalnych potrzebach edukacyjnych, przystąpienie do egzaminu zawodowego w warunkach i formie dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych;
zapewnia zdającym pierwszą pomoc medyczną.

praca egzaminacyjna zawężono tylko do egzaminu zawodowego.

Praca egzaminacyjna to opracowany projekt realizacji określonych prac lub opracowany projekt realizacji określonych prac i wykonanie określonej pracy lub prac na stanowisku egzaminacyjnym w czasie trwania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dla absolwentów techników (techników uzupełniających oraz szkół policealnych prowadzących kształcenie w zawodach innych niż zawody, w których kształcą zarówno zasadnicze szkoły zawodowe, jak i szkoły policealne ).

prawa i obowiązki zdającego

Prawa i obowiązki zdającego przystępującego do egzaminu zewnętrznego zawarte są w Rozporządzeniu o ocenianiu oraz w Procedurach organizowania i przeprowadzania odpowiednio sprawdzianu lub egzaminów.

procedury przeprowadzania egzaminów

Dokument ustalony przez dyrektorów OKE i CKE, przyjęty do stosowania podczas przygotowywania i przeprowadzania odpowiednio sprawdzianu lub egzaminów zewnętrznych. Jest swojego rodzaju regulaminem sprawdzianu lub egzaminu, który w sposób szczegółowy reguluje przebieg całego sprawdzianu bądź egzaminu, zadania przewodniczącego oraz członków szkolnego zespołu egzaminacyjnego a także zdających.

rozporządzenie o ocenianiu

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU nr 83 poz.562 z późn. zm.).
Rozporządzenie dotyczy szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych i dotychczasowych szkół ponadpodstawowych dla dzieci i młodzieży oraz szkół dla dorosłych i reguluje następujące sprawy:

ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów w szkołach dla dzieci i młodzieży;
ocenianie, klasyfikowanie i promowanie słuchaczy w szkołach dla dorosłych;
sprawdzian przeprowadzany w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej i egzamin przeprowadzany w ostatnim roku nauki w gimnazjum;
egzamin maturalny;
egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe;
przepisy wspólne dla sprawdzianu i egzaminów;
przepisy przejściowe i końcowe.

rozporządzenie w sprawie egzaminów eksternistycznych

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2007 r. w sprawie egzaminów eksternistycznych (Dz.U. 2007 nr 179, poz. 1273) stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty tj. włączenie egzaminów eksternistycznych do zewnętrznego systemu egzaminowania na tych samych zasadach co sprawdzian w kl. VI szkoły podstawowej, egzamin gimnazjalny, maturalny i potwierdzający kwalifikacje zawodowe.

standardy wymagań egzaminacyjnych

Standardy wymagań egzaminacyjnych, a dokładnie standardy będące podstawą przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów to podstawowe dokumenty w oparciu, o które przeprowadzane są sprawdzian i egzaminy. Zawierają one zwięzłe opisy wymagań na poszczególnych etapach kształcenia, będące uszczegółowieniem zawartych w podstawach programowych osiągnięć wymaganych od uczniów na końcu danego etapu kształcenia. W oparciu o standardy przygotowywane są zadania egzaminacyjne. Standardy ogłaszane są przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania mocą rozporządzenia.

suplement do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe

Na wniosek absolwenta, do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dołącza się - Europass - Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe, sporządzony na podstawie opisu kwalifikacji absolwenta albo opisu zawodu, określonych w podstawie programowej kształcenia w danym zawodzie. Dokument ten określa zakres kompetencji osoby posiadającej dyplom zawodowy oraz ułatwia zrozumienie znaczenia dyplomu, opisuje umiejętności i uprawnienia posiadacza dyplomu, jest ściśle powiązany z zawodem (w danym kraju posiadacze określonego dyplomu otrzymają taki sam suplement), posiada taką samą strukturę we wszystkich krajach UE. Europass - Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe nie zastępuje oryginału dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, ani też nie uprawnia do formalnego uznania dyplomu przez instytucje w innych krajach, ale ułatwia posiadaczom poruszanie się po europejskim rynku pracy.
Dyplomy i suplementy do dyplomów wydają okręgowe komisje egzaminacyjne.

ściąganie na egzaminie

W przypadku stwierdzenia niesamodzielnego rozwiązywania zadań egzaminacyjnych przez zdającego lub jeżeli zdający zakłóca prawidłowy przebieg sprawdzianu lub egzaminu w sposób utrudniający pracę pozostałym zdającym, przerywa się sprawdzian lub egzamin tego zdającego i unieważnia go. Informację o przerwaniu i unieważnieniu sprawdzianu lub egzaminu zamieszcza się w protokołach.

Podobnie w przypadku stwierdzenia podczas sprawdzania niesamodzielnego wykonania pracy przez zdającego, dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej, w porozumieniu z dyrektorem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, unieważnia sprawdzian lub egzamin tego zdającego.
Unieważnienie może dotyczyć:

sprawdzianu
części humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej lub części z języka obcego nowożytnego – w przypadku egzaminu gimnazjalnego,
części ustnej lub pisemnej egzaminu z danego przedmiotu - w przypadku egzaminu maturalnego,
etapu pisemnego lub praktycznego egzaminu - w przypadku egzaminu zawodowego.
danego przedmiotu w przypadku egzaminu eksternistycznego

świadectwo dojrzałości

Dokument wydany przez właściwą OKE, potwierdzający uzyskanie pozytywnego wyniku z ustnej i pisemnej części obowiązkowej egzaminu maturalnego. Wyniki z egzaminów z przedmiotów obowiązkowych i przedmiotów dodatkowych na świadectwie dojrzałości podawane są w skali procentowej. Świadectwo zaopatrzone jest w okrągłą pieczęć OKE i podpis jej dyrektora.

świadectwo ukończenia szkoły na podstawie egzaminów eksternistycznych

Świadectwo ukończenia danego typu szkoły wydane przez okręgową komisję egzaminacyjną dla osób, które uzyskają pozytywne wyniki z egzaminów z zakresu wybranego typu szkoły dla dorosłych.

terminy egzaminów

Egzaminy i sprawdzian przeprowadzane są w terminach ustalonych przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej:

sprawdzian i egzamin gimnazjalny - w kwietniu (dla uczniów/słuchaczy, którzy z przyczyn losowych lub zdrowotnych nie przystąpili do sprawdzianu/egzaminu gimnazjalnego lub jego części dyrektor CKE ustala dodatkowy termin w czerwcu, a w szczególnych przypadkach - nie później niż do 20 sierpnia danego roku)
egzamin maturalny - w okresie od maja do września (dla absolwentów, którzy z przyczyn losowych lub zdrowotnych nie przystąpili do egzaminu maturalnego dyrektor CKE ustala dodatkowy termin w czerwcu. Informację o harmonogramie i miejscu egzaminu ogłasza w pierwszym tygodniu czerwca)
egzamin zawodowy - w okresie od czerwca do sierpnia (dla absolwentów szkół, w których zajęcia dydaktyczno - wychowawcze kończą się w styczniu - w okresie od stycznia do marca)
egzaminy eksternistyczne - są przeprowadzane dwa razy w ciągu roku szkolnego:
- w sesji jesiennej od 1 do 31 października
- w sesji zimowej od 1 do ostatniego dnia lutego

Terminy egzaminów dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej ogłasza na stronie internetowej CKE: www.cke.edu.pl

wymagania egzaminacyjne
Patrz: standardy wymagań egzaminacyjnych

wyniki egzaminów

Wyniki egzaminów zawsze podawane są w punktach lub procentach, nie wystawia się ocen z wyjątkiem egzaminów eksternistycznych, z których wyniki podawane są w skali stopni szkolnych.

zadania egzaminacyjne

W arkuszach (zestawach) egzaminacyjnych zdający mogą mieć do rozwiązania następujące typy zadań testowych: zadania pisemne otwarte lub zamknięte i zadania praktyczne (w przypadku egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe).

zadanie otwarte

To takie, które wymaga samodzielnego sformułowania odpowiedzi. Rozróżnia się zadania otwarte krótkiej odpowiedzi, zadania z luką i zadania rozszerzonej odpowiedzi.

zadanie krótkiej odpowiedzi

Rodzaj zadania otwartego wymagającego od ucznia udzielenia zwięzłej odpowiedzi w postaci jednego słowa, liczby, symbolu, zdania (lub kilku zdań), wyrażenia matematycznego, prostego rysunku, wyliczenia elementów itp.

zadanie na dobieranie

Rodzaj zadania zamkniętego wymagającego od ucznia poprawnego zestawienia ze sobą dwóch informacji (najczęściej pojęć, definicji, liczb itp.).

zadanie praktyczne

W przypadku egzaminu zawodowego jest to zadanie sprawdzające praktyczne umiejętności z zakresu kwalifikacji w danym zawodzie. Jest ono tak skonstruowane, że pozwala określić (sprawdzić) poziom umiejętności praktycznych ujętych w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu.
W przypadku egzaminu zawodowego dla absolwentów zasadniczych szkól zawodowych jest to zadanie wykonywane przez zdającego w warunkach rzeczywistego środowiska pracy lub w warunkach do niego zbliżonych. Polega ono na:

zaplanowaniu przez zdającego operacji technologicznych, zabiegów i czynności niezbędnych do wykonania zadania i wypełnienie formularza Plan działania,
zorganizowaniu stanowiska pracy,
wykonaniu zadania egzaminacyjnego z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy i przepisów ochrony przeciwpożarowej,
zaprezentowaniu efektów wykonanego zadania z uwzględnieniem oceny ich jakości.

W przypadku egzaminu dla absolwentów techników zadanie praktyczne polega na:

opracowaniu projektu realizacji określonych prac,
albo opracowaniu projektu realizacji określonych prac i wykonaniu określonej pracy lub prac na stanowisku egzaminacyjnym wyposażonym zgodnie ze standardami wymagań będącymi podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie.

zadanie rozszerzonej odpowiedzi

Rodzaj zadania otwartego wymagającego od ucznia rozwiniętej, wieloelementowej i odpowiednio uporządkowanej odpowiedzi w postaci słownej (np. wypracowania), złożonych wyrażeń matematyczno-fizycznych, reakcji chemicznych, schematów, procesów itp. Do tej grupy zadań zalicza się zarówno zadania pisemne jak i wypowiedzi ustne.

zadanie typu prawda – fałsz

Rodzaj zadania zamkniętego, którego rozwiązanie polega na rozstrzygnięciu, czy zawarte w nim twierdzenie jest prawdziwe, czy fałszywe lub czy spełnia ono określone kryterium np. poprawności.

zadanie wyboru wielokrotnego

Rodzaj zadania zamkniętego wymagającego od ucznia wybrania jednej lub większej liczby odpowiedzi spośród kilku podanych w zadaniu. Odpowiedziami mogą być wyrazy, zdania, zwroty, wyrażenia matematyczne, symbole fizyko-chemiczne, rysunki, itp.

zadanie z luką

Rodzaj zadania otwartego wymagającego od ucznia wstawienia w pozostawioną przez konstruktora lukę pojęcia, związku wyrazowego, liczby itp.

zadanie zamknięte

Zadanie wymagające wybrania jednej (rzadziej kilku) z gotowych odpowiedzi. Rozróżnia się zadania zamknięte wielokrotnego wyboru, zadania na dobieranie i zadania typu prawda-fałsz.

zaświadczenie o wynikach

Dokument wydawany przez właściwą OKE, potwierdzający przystąpienie do sprawdzianu/egzaminu gimnazjalnego, zawierający informacje o wynikach uzyskanych przez ucznia/słuchacza.

zwolnienia ze sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego

Laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych oraz laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim z zakresu jednego z grupy przedmiotów objętych sprawdzianem lub egzaminem gimnazjalnym, są zwolnieni odpowiednio ze sprawdzianu lub odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, na podstawie zaświadczenia stwierdzającego uzyskanie tytułu odpowiednio laureata lub finalisty.
Zaświadczenie przedkłada się przewodniczącemu szkolnego zespołu egzaminacyjnego.
Zwolnienie ze sprawdzianu lub z części egzaminu gimnazjalnego jest równoznaczne z uzyskaniem ze sprawdzianu lub odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego najwyższego wyniku.
Dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej może również zwolnić ucznia (słuchacza) z obowiązku przystąpienia do:

egzaminu gimnazjalnego na wniosek rodziców (prawnych opiekunów), pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora szkoły, jeżeli uczeń z ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, nie rokuje kontynuowania nauki w szkole ponadgimnazjalnej,
sprawdzianu na wniosek rodziców (prawnych opiekunów), pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora szkoły, w przypadku uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego, na udokumentowany wniosek dyrektora szkoły, złożony w porozumieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami) ucznia albo w porozumieniu ze słuchaczem, jeżeli zaistniał szczególny przypadek losowy lub zdrowotny, uniemożliwiający przystąpienie do sprawdzianu lub egzaminu w terminie do dnia 20 sierpnia danego roku.

zwolnienia z egzaminu maturalnego

Laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych są zwolnieni z egzaminu maturalnego z danego przedmiotu na podstawie zaświadczenia stwierdzającego uzyskanie tytułu odpowiednio laureata lub finalisty. W przypadku absolwentów szkół lub oddziałów dwujęzycznych, którzy uzyskali tytuł laureata lub finalisty olimpiady przedmiotowej z przedmiotu nauczanego dwujęzycznie, zwolnienie z egzaminu maturalnego z danego przedmiotu nie obejmuje dodatkowych zadań egzaminacyjnych zdawanych w drugim języku nauczania.

Zaświadczenie przedkłada się przewodniczącemu szkolnego zespołu egzaminacyjnego.

Laureatom i finalistom olimpiad przedmiotowych uprawnienie wymienione wyżej przysługuje także wtedy, gdy przedmiot nie był objęty szkolnym planem nauczania danej szkoły.

W przypadku zwolnienia, na świadectwie dojrzałości zamiast wyniku egzaminu maturalnego z danego przedmiotu wpisuje się odpowiednio "zwolniony" albo "zwolniona" oraz zamieszcza się adnotację o posiadanym tytule laureata lub finalisty olimpiady przedmiotowej i uzyskaniu z egzaminu maturalnego z:

języka polskiego i języka mniejszości narodowej zdawanych w części ustnej - 100 % punktów w tej części;
obowiązkowego języka obcego nowożytnego zdawanego w części ustnej - 100 % punktów w tej części odpowiednio na poziomie podstawowym albo poziomie szkół dwujęzycznych;
języka obcego nowożytnego zdawanego jako dodatkowy w części ustnej - 100 % punktów w tej części na poziomie rozszerzonym;
przedmiotów obowiązkowych zdawanych w części pisemnej - 100 % punktów w tej części odpowiednio na poziomie podstawowym albo poziomie szkół dwujęzycznych.
przedmiotów dodatkowych zdawanych w części pisemnej - 100 % punktów w tej części na poziomie rozszerzonym.

Wykaz olimpiad przedmiotowych dyrektor CKE podaje do publicznej wiadomości na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej: www.cke.edu.pl, nie później niż na 2 lata przed terminem egzaminu maturalnego.

zwolnienia z egzaminu zawodowego.

Laureaci i finaliści turniejów lub olimpiad tematycznych związanych z wybraną dziedziną wiedzy zawodowej są zwolnieni z etapu pisemnego egzaminu zawodowego na podstawie zaświadczenia stwierdzającego uzyskanie tytułu odpowiednio laureata lub finalisty. Zaświadczenie przedkłada się przewodniczącemu szkolnego zespołu nadzorującego.

Zwolnienie laureata lub finalisty turnieju lub olimpiady tematycznej z etapu pisemnego egzaminu zawodowego jest równoznaczne uzyskaniem z części pierwszej i z części drugiej etapu pisemnego egzaminu zawodowego najwyższego wyniku.

Na dyplomie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe, w miejscach przeznaczonych na wpisanie wyników egzaminu zawodowego z części pierwszej i z części drugiej etapu pisemnego, wpisuje się „100”, oraz zamieszcza się adnotację o zwolnieniu z etapu pisemnego egzaminu zawodowego i posiadanym tytule laureata lub finalisty odpowiednio turnieju lub olimpiady tematycznej.

Wykaz turniejów i olimpiad tematycznych, uprawniających do zwolnienia, dyrektor CKE podaje do publicznej wiadomości na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej: www.cke.edu.pl, nie później niż w czerwcu roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzany egzamin zawodowy.

Źródło: Materiały pomocnicze dla kandydatów na egzaminatorów, CKE, Warszwa, 2009

https://www.oke.krakow.pl/inf/staticpages/index.php?page=20110324105954901