Relacje między oceną wewnątrzszkolną i zewnętrzną

Wynik ze sprawdzianu to wynik punktowy odpowiadający poszczególnym kategoriom standardów, który trudno odnieść do ocen szkolnych z poszczególnych przedmiotów i bloków przedmiotowych. Nasuwają się pytania:

Jak poradzili sobie na sprawdzanie uczniowie, osiągający w szkole podstawowej bardzo dobre wyniki z wszystkich przedmiotów? A jak Ci, którzy są bardzo dobrzy z języka polskiego albo z matematyki?

Podjęto próbę porównania ocen końcoworocznych szóstoklasistów z wynikiem ze sprawdzianu 2002 na próbie 291 uczniów z pięciu szkół województwa małopolskiego.

Sprawdzian adresowany był do wszystkich uczniów, ale nie zawierał zadań z poziomu wykraczającego poza treści i umiejętności podstawowe, typowe dla tego etapu kształcenia. Uczeń celujący nie miał możliwości rozwiązywania zadań o podwyższonym stopniu trudności, nie miał okazji do otrzymania takiej liczby punktów, która mogłaby go odróżnić od ucznia bardzo dobrego. Z tego też powodu dla celów tego porównania wszystkie oceny celujące zamieniono na oceny bardzo dobre. Nie brano pod uwagę uczniów, których wynik punktowy na sprawdzianie był mniejszy od 5.

Dzieląc wynik W ucznia na sprawdzianie 2002 (z zakresu od 5 do 40 punktów) przez 8 otrzymywano liczbę D (z zakresu od 1 do 5), którą porównywano ze średnią S wszystkich ocen ucznia na świadectwie ukończenia klasy VI. Po zaokrągleniu D do najbliższej liczby naturalnej otrzymywano liczbę Z (1, 2, 3, 4 lub 5) – „stopień szkolny ze sprawdzianu”, który porównywano z końcową oceną szóstoklasisty z języka polskiego (J) oraz matematyki (M). Oto przykład analizy dla trzech uczniów o numerach 1, 2 i 3:

Na podstawie przedstawionych informacji widać, że we wszystkich trzech przypadkach średnia S ocen szkolnych dobrze korelowała z liczbą D. Stopień J z języka polskiego w dwóch przypadkach był niższy o 1 od Z – „stopnia ze sprawdzianu”, a w jednym przypadku był taki sam. Pełna zgodność stopni M i Z wystąpiła w dwóch przypadkach, uczeń nr 2 otrzymał z matematyki stopień M wyższy o 1 niż stopień Z. Informacje te zilustrowano na diagramie.

Dla 70 procent z 291 szóstoklasistów różnica między średnią wszystkich ich ocen na świadectwie i liczbą D (wynikiem W sprawdzianu podzielonym przez 8) była mniejsza od 0,5. Także dla 70 procent tych uczniów średnia S była wyższa od liczby D. Wynik oceny wewnątrzszkolnej przewyższał wynik oceny zewnętrznej.

Więcej niż 50 procent uczniów otrzymało stopień Z ze sprawdzianu zgodny z końcowym stopniem J z języka polskiego. U blisko 60% uczniów taka zgodność wystąpiła między stopniami M z matematyki i Z – ze sprawdzianu. Dla 95% uczniów stopień Z ze sprawdzianu różnił się nie więcej niż o 1 od stopnia J z języka polskiego. Taka sama prawidłowość wystąpiła w przypadku matematyki. Blisko 30% uczniów otrzymało na sprawdzianie stopień niższy niż z języka polskiego (podobnie w przypadku matematyki).

Diagramy różnic między oceną wewnątrzszkolną i zewnętrzną dla poszczególnych szkół

Warto przeanalizować wyniki poszczególnych szkół czy oddziałów klasowych. Np.:

Wynik ze sprawdzianu nie powinien być zaskoczeniem dla ucznia, a jedynie potwierdzeniem jego osiągnięć.